استقبال مردم دنیا از خیامخوانی در موسیقی بوشهر
وی ادامه داد: در گذشته سختی کار و زندگی مردم بوشهر همواره دم غنیمت شمری را به آنها یادآور میشده است. برای مثال دریانوردی که هر لحظه امکان دارد طعمه توفان و موج های سهمگین دریا شود و به نوعی از بازگشت خود به ساحل خبری ندارد قدر لحظات را بیشتر میداند. از همین رو رباعیات خیام چنان با مردم بوشهر عجین شده است که کمتر شهروند بوشهری را پیدا میکنید که چیزی از خیام و رباعیات او را نداند. این موضوع حتی در ضربالمثلهای بوشهری نیز نفوذ یافته است. بوشهریها به کسی که خیام مسلک باشد میگویند «طرف خیامه».
این پژوهشگر موسیقی بوشهر بیان داشت: در بوشهر خوانندگان خواسته یا ناخواسته از رباعیات و اشعار دیگری هم استفاده میکنند بویژه از اشعار حافظ و سعدی اما بعضی از این اشعار طوری با این محفل گره خوردهاند که انگار خود خیام آنها را سروده است. البته در کنار نفوذ این اشعار شعرهای هجو هم وارد شده است که این در گذشته کمتر رواج داشته و معمولاً توسط خوانندگان بذله گو خوانده میشده است.اما در این میان آمیزگی خیامی با یزلهخوانی که از فرم های کهن موسیقی بوشهر است، صبغه بومی به آن داده و به نوعی آن را با موسیقی بوشهر به روز کرده است.
شریفیان ادامه داد: خیامی را باید جزئی از موسیقی محفلی و خصوصی بوشهر دانست. محفلی که معمولاً مردانه است! زمان اجرای این مراسم از نیمههای شب به بعد است و گاه تا نزدیکی سحر به طول میانجامد. این زمان بر نوع ملودی خیام و همینگونه سازبندی این مراسم بیتأثیر نبوده است. با این توضیح خیام خوانی نسبت به دیگر موسیقی محلی بوشهر دارای خصوصیات شهری بیشتری است.
سرپرست گروه موسیقی لیان اظهار داشت: محفل خیامی با آواز شروع میشود و اغلب اشعاری از حافظ را برای این مقدمه انتخاب میکنند. این مقدمه آوازی حداقل از ۵۰ سال پیش رایج بوده است این آواز از موسیقی ردیف ایرانی تأثیر گرفته و بیشتر در بیات ترک خوانده میشود.سازهای اصلی خیام خوانی در بوشهر، فلوت و ضرب است اما نواختن ساز نی جفتی هم رایج بوده است. البته بعضیها معتقدند که همراهی ساز نی جفتی در خیام خوانی مرسوم نبوده است. دلیل آنها عدم سازگاری محدوده و تنالیته ساز نی جفتی با ملودی خیام و همینگونه بلند بودن صدای آن با توجه به ساعت اجرای مراسم است اما دمگرفتن حاضران هم کم از ساز نیست!
شریفیان که در پروژههای پژوهشی خود بخش اعظمی را به خیامخوانی اختصاص داده در خاتمه خاطر نشان کرد: من تا به حال تلاشهای زیادی را برای معرفی موسیقی بوشهر انجام دادهام و امروز بسیار خرسندم که خیامخوانی در سطح دنیا از اقبال زیادی برخوردار است.
محسن شریفیان(زاده ۱۳۵۴ در بندر بوشهر) خواننده، نوازنده، آهنگساز و پژوهشگر موسیقی ایرانی است.او دارای لیسانس علوم اجتماعی با گرایش پژوهشگری اجتماعی میباشد.وی نوازندگی سازهای موسیقی بوشهر را با ساز نیانبان و نیجفتی از سال ۱۳۷۱ شروع نمود و در سال ۱۳۷۲ با تشکیل گروه موسیقی لیان فعالیت حرفهای خود را آغاز کرد. شریفیان از سال ۱۳۷۴ با چاپ اولین مقاله خود در هفته نامه آینه جنوب پژوهش در موسیقی جنوب کشور را آغاز نمودهاست.